Historyczny zespół budynków zlokalizowany przy Alei Jerozolimskich i ulicy Brackiej został wpisany do rejestru zabytków. Decyzja Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dotyczy obiektów, które stanowią unikalne połączenie przedwojennej zabudowy z powojenną architekturą

W uzasadnieniu decyzji, MWKZ Marcin Dawidowicz podkreślił, że budynki z lat 1951-1955 są przykładem próby połączenia przedwojennego dziedzictwa z estetyką socrealizmu. Skala projektu, w którym cztery budynki połączono jedną, spójną elewacją, stanowiła zapowiedź kierunków architektonicznych widocznych później w warszawskich osiedlach MDM i Muranów.

– Na wyróżnienie zasługuje skala przedsięwzięcia, łączącego jedną elewacją 4 budynki, nawiązujące swoją formą do monumentalnych założeń urbanistycznych. Projekt Stępińskiego stanowił zapowiedź kierunków, które w stolicy najpełniej reprezentują bloki osiedli MDM oraz Muranów. Jego wartość historyczna wynika zarówno ze związków z przedwojenną zabudową, która stała się fundamentem i inspiracją dla projektu odbudowy, ale także działalnością projektową zespołów architektów, m.in. J. Łowińskiego, J. Pełki i J. Góreckiego działających pod kier. L. Tomaszewskiego oraz Z. Stępińskiego. – mówi Dawidowicz.

Pomimo ujednolicenia elewacji, budynki zachowały swoją indywidualność. Wciąż widoczne są detale, takie jak boniowanie przyziemia czy fryzy, a także odtworzone po wojnie popiersia Adama Mickiewicza i Aleksandra Puszkina.

Wpis do rejestru dotyczy budynków przy Alejach Jerozolimskich 28, 30, 32 oraz ulicy Brackiej 16. Obiekty te, wzniesione pod koniec XIX wieku, przeszły znaczące zniszczenia podczas II wojny światowej. Pomimo tego, w latach powojennych zostały zaadaptowane i odbudowane, zyskując nową, uproszczoną formę w stylu modernizmu.

W 1946 roku powstał projekt odbudowy i nadbudowy kamienicy przy ulicy Brackiej 16. W kolejnych latach ujednolicono elewacje budynków przy Alei Jerozolimskich, co pozwoliło na stworzenie spójnego, monumentalnego założenia. Wpis do rejestru zapewnia ochronę tej unikalnej, historycznej tkanki architektonicznej.

– Około 2010 r. w budynku przy ul. Brackiej i Al. Jerozolimskich zamalowano oryginalną, barwioną w masie licową cegłę prasowaną oraz prefabrykaty. W 2011 r. zdemontowano reklamę-globus w narożu budynku przy ul. Brackiej 16 oraz wykonano nową konstrukcję. W 2025 r. wykonano badania konserwatorskie elewacji i bryły budynku Bracka 16 róg Al. Jerozolimskich w Warszawie. Obecnie w budynkach znajdują się biura i siedziby instytucji m.in. Kuratorium Oświaty w Warszawie (nr 32), Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego i Urzędu m.st. Warszawy (nr 28). – przekazuje Marcin Dawidowicz.

fot. WUOZ