Od 8 do 16 marca 2025 roku polskie ogrody zoologiczne jednoczą siły w celu ochrony azjatyckich gatunków zwierząt. Rekordowa liczba 17 instytucji uczestniczy w kampanii, której hasłem przewodnim jest „Wspólnie ratujmy Azję!”. Jak każdy z nas może przyczynić się do poprawy sytuacji zagrożonych gatunków? Na to i inne pytania odpowiada rzeczniczka prasowa warszawskiego ZOO Aleksandra Łozowska

Warszawskie ZOO, inicjator Tygodnia Misji w 2020 roku, otwiera wydarzenie, które tym razem odbywa się w wyjątkowym formacie. Po raz pierwszy do projektu dołączyły wszystkie polskie ogrody zoologiczne zrzeszone w Radzie Dyrektorów Polskich Ogrodów Zoologicznych i Akwariów. Kampania stanowi polską odpowiedź na europejską inicjatywę „Vietnamazing”, prowadzoną przez Europejskie Stowarzyszenie Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (EAZA).  Warszawskie ZOO w tym roku reprezentuje irbis śnieżny Pamir. Wiele azjatyckich gatunków jest zagrożonych wyginięciem z powodu działalności człowieka – kłusownictwa, degradacji siedlisk oraz zmian klimatycznych.

Podczas tegorocznej edycji Warszawskie ZOO przygotowało bogaty program wydarzeń, obejmujący m.in. spotkania z ekspertami, opiekunami zwierząt oraz spacery po ogrodzie w towarzystwie wolontariuszy. Goście mają także okazję zobaczyć nowego mieszkańca ZOO – źrebaka konia Przewalskiego, urodzonego 1 marca 2025 roku. Jego narodziny to istotny symbol sukcesów w działaniach na rzecz ochrony przyrody i odtworzenia populacji tego gatunku na azjatyckich stepach. – Przyjście na świat źrebaka konia Przewalskiego w Warszawskim ZOO to ogromny powód do dumy. Gatunek ten wyginął na wolności pod koniec lat 60. XX wieku, a jego powrót na azjatyckie stepy stał się możliwy dzięki programom hodowlanym prowadzonym w ogrodach zoologicznych. Każde narodziny nowego osobnika to istotny krok w ochronie przyrody i świadectwo naszej wspólnej troski o zagrożone gatunki. Pojawienie się kolejnego źrebaka wzbogaca pulę genetyczną koni Przewalskiego i zwiększa ich szanse na przetrwanie – wyjaśnia Aleksandra Łozowska.

Harmonogram wydarzeń w Warszawskim ZOO

• 8 marca, 11:00–14:00 – Wspólnie ratujmy Azję – event otwierający Tydzień Misji Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (12:00 – tort dla gości) – Ptaszarnia.

• 10 marca, 12:00–12:30 – Spotkanie z irbisem Pamirem i jego opiekunką Martą Tomczyk – Wybieg irbisów.

• 11 marca, 12:00–12:40 – Poznaj ptaki Azji z Dyrektorem ZOO dr Andrzejem Grzegorzem Kruszewiczem – spacer po Hali Wolnych Lotów – Ptaszarnia.

• 12 marca, 12:00–12:30 – Spotkanie z końmi Przewalskiego, takinami, nahurami i ich opiekunem Adamem Banaszkiem – start przy Wybiegu koni Przewalskiego.

Każdy może pomóc w ochronie gatunków

Tydzień Misji przypomina, że każdy z nas ma realny wpływ na ochronę przyrody poprzez codzienne, świadome wybory. Rzeczniczka warszawskiego ZOO przedstawia kilka istotnych zachowań, do których możemy się dostosować:

• Wybieranie lokalnych i sezonowych produktów, co oznacza minimalizowanie transportu, a więc mniej spalin i niższą emisję CO₂.
• Świadome podróżowanie – zamiast samotnej jazdy samochodem warto przesiąść się na rower lub korzystać z carpoolingu, by ograniczyć emisję dwutlenku węgla.
• Unikanie oleju palmowego – jego produkcja prowadzi do wycinki lasów tropikalnych w Azji. Jeśli nie da się go uniknąć, należy wybierać produkt z certyfikatem RSPO, który gwarantuje pochodzenie ze zrównoważonych źródeł.
• Kupowanie papieru i drewna z certyfikatami takimi jak FSC, Fair Trade, Ecolabel czy Rainforest Alliance, aby mieć pewność, że jego pozyskiwanie nie przyczynia się do niszczenia lasów deszczowych.
• Slow fashion – przemysł odzieżowy zużywa mnóstwo wody i energii, dlatego warto wybierać ubrania z ekologicznych, trwałych materiałów i ograniczać konsumpcjonizm.
• Korzystanie z opakowań wielokrotnego użytku – przez niewłaściwą utylizację plastik zanieczyszcza oceany, a odpady z nielegalnych wysypisk zatruwają wody powierzchniowe, dlatego warto wybierać alternatywne i przyjazne środowisku opakowania wielorazowe.
• Ograniczenie spożycia mięsa – hodowla zwierząt pochłania ogromne zasoby wody, przyczynia się do emisji CO₂ oraz wylesiania terenów pod pastwiska i uprawy paszowe.
• Niekupowanie produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak lekarstwa, skóry czy pamiątki – często wiążą się one z nielegalnym handlem i cierpieniem zwierząt.
• Wspieranie organizacji chroniących przyrodę poprzez darowizny, wolontariat i edukację ekologiczną.
• Odpowiedzialną turystykę – unikanie atrakcji z udziałem zwierząt, takich jak przejażdżki na słoniach czy pokazy z tygrysami, które mogą wiązać się z ich cierpieniem.
• Nie kupowanie dzikich zwierząt jako domowych pupili – moda na egzotyczne gatunki napędza nielegalny handel, który zagraża ich przetrwaniu.

Nowoczesne ogrody zoologiczne – centra ochrony przyrody

Jakie wyzwania stoją przed nowoczesnymi ogrodami zoologicznymi w kontekście ochrony przyrody? Aleksandra Łozowska wyjaśnia, że kluczowym zadaniem jest ochrona bioróżnorodności, co obejmuje realizację programów hodowlanych dla zagrożonych gatunków oraz ich reintrodukcję do naturalnych siedlisk. Równie ważnym aspektem jest edukacja społeczeństwa, której celem jest uświadamianie odwiedzającym, jak istotna jest ochrona przyrody oraz promowanie ekologicznych postaw. Ogrody te odgrywają również istotną rolę w badaniach naukowych, prowadząc projekty we współpracy z różnymi ośrodkami naukowymi. Dbając o dobrostan zwierząt, zapewniają im warunki życia dostosowane do ich potrzeb behawioralnych i fizjologicznych. Ważnym elementem ich działań jest także współpraca międzynarodowa, która pozwala na udział w globalnych inicjatywach ochrony gatunków oraz wymianę doświadczeń z innymi placówkami. Wszystkie te działania mają na celu wspieranie ochrony przyrody na świecie.

fot.: Marta Tomczyk